Een gans wil maar één ding...

Naar aanleiding van het vogelvrij zijn van ganzen in grote gebieden in Nederland, maak ik contact met de ganzen.

De ganzen laten zien dat ze erg moeten opletten.

Tegen geweren kunnen ze geen weerstand bieden. Ze weten niet wanneer de kogels waarvandaan komen. Het enige dat ze kunnen doen is opvliegen en wegwezen. Ik begrijp dat niet alle kogels doeltreffend zijn en dat er gewonde ganzen zijn.

De gehavende groep gaat verder.

Ganzen hebben rust nodig. Door het opvliegen, het waakzaam en in staat van alertheid zijn, verbruiken ze teveel energie. Dit geldt niet alleen voor jagers, maar ook voor mensen (met honden) die in de buurt komen.

De ganzen pakken hun leven wel weer op. Maar ze zijn opgefokt. Dat geeft steeds wat meer stress. Letterlijk een opgejaagd gevoel.

Wat ik begrijp, is dat het doodschieten van ganzen niet eens effectief is. Want de ganzen zorgen zelf voor aanvulling van de groep. Als dat niet meer gaat, is het desastreus voor de ganzen. Kennelijk moet er een bepaalde ganzenmassa zijn.

Ik vraag de ganzen hoe ze tegen deze schietproblematiek aan kijken en krijg een duidelijk antwoord terug: het tolerantie vraagstuk ligt bij de mensen, niet bij de ganzen.

Een gans wil maar één ding: gans zijn.

En dat ze goede plekken uitzoeken is heel logisch: het is behoud van de soort.

Overigens vinden de ganzen dat ze ook wat teruggeven, ze bemesten de grond.

Darren, de troubadours onder de bijen

In de reguliere imkerij wordt kunstraat gebruikt. De bijen bouwen deze voorgevormde cellen uit met eigen was en de eitjes die gelegd worden in deze cellen groeien uit tot werksters. De reguliere imker hangt op een gegeven moment een of twee bouwramen in de kast. Dit zijn lege ramen en de bijen hebben nu vrije bouwkeus. Wat gaan ze doen? Ze gaan grotere cellen bouwen, darrenraat. Darren zijn mannelijke bijen en zij blijven drie dagen langer in popstadium dan de werksters. Voor de varroamijt is dit een ideale situatie want die plant zich voort in de gesloten cellen. Drie dagen langer in het popstadium wil zeggen meer varroamijten. Wat doet de imker? Als de bijen de cellen verzegeld hebben, pakt de imker het raam en snijdt de darren in popstadium eruit. Opgeruimd staat netjes.

Ik ben een brave leerling maar dit stuit me tegen de borst. Waarom bouwen bijen darrenraat zodra ze de kans krijgen? Wat voor functie hebben darren dat bijen meteen darren gaan kweken als ze de vrije keus hebben?

Ik heb deze vragen aan de bijen voorgelegd. Tot mijn grote vreugde hoorde ik dat darren de ‘troubadours’ zijn onder de bijen, de ‘verhalenvertellers’. Het is inderdaad waar dat darren niet gebonden zijn aan één kast, in tegenstelling tot werksters en de koningin. Een werkster komt een vreemde kast niet in en de koningin heeft in haar leven één uitje, dat is haar bruidsvlucht. Daarna blijft ze in de kast en doet haar taak. Als ze mazzel heeft, mag ze zwermen met dat deel van het volk dat ervoor kiest met haar te vertrekken. Als ze pech heeft, dan wordt ze van de ene kast in de andere overgezet met een willekeurige groep bijen.

Darren komen dus plezier brengen in de kasten! Ze ‘vertellen’ over de buitenwereld, ze verbinden verschillende volken en omgevingen aan elkaar. Ik kreeg van de bijen door dat de werksters de darren graag voeren. Ons wordt geleerd dat darren lui zijn en niet zelf kunnen eten. Dat kunnen ze ook niet, net zo min als dat ze kunnen steken.
Ik kan me helemaal voorstellen dat bijen darrenraat gaan maken als ze de kans krijgen. Wie wil er nu geen plezier? De werksters werken, werken en werken en kunnen toe met een half uur slaap per dag. Kennelijk zijn de darren een welkome afleiding en is de luchtigheid die ze brengen van belang. Darren ondersteunen de werksters op hun manier en in vrije bouw is dit ook te zien: darrencellen worden aan de onderzijde en de buitenkanten van de raat gebouwd. De natuurlijke imkers noemen dit ‘de huid’ van de imme (bijenvolk).
Als reguliere volken de vrijheid krijgen om zelf te bouwen (natuurbouw, zonder voorgevormd raat) dan bouwen ze de eerste drie jaren veel darrenraat. Ook dat kan ik me voorstellen: er is wat in te halen. Als er verder niet op ingegrepen wordt en de bijen worden daar meerdere jaren in bevestigd, dan vormt zich vanzelf een natuurlijk evenwicht.

Als de bijen beginnen met zich voor te bereiden voor de winter, komt er een moment dat de darren niet meer welkom zijn. Oneerbiedig wordt dit de darrenslacht genoemd. Ik vraag de bijen naar dit fenomeen en hoor dat de winter een ‘serieuze zaak’ is en dat de darren daar niet bij horen. Zij hebben hun taak volbracht en mogen weg. De winter is een moment van inkeer. Van overleving. Van stilte. En van verbinding. Wat ik van de bijen begrijp is het zelfs zo dat ze in andere sferen kunnen vertoeven. Een andere keer ga ik ze vragen wat ze daar doen.

 

 

Geweld aan natuur

De natuur in de uiterwaarden bij ons langs de IJssel heeft de afgelopen weken geleden onder het hoge water dat normaal gesproken niet voorkomt in dit jaargetijde. Een heleboel insecten zijn verdwenen waardoor vogels geen voedsel hadden, broedgebieden zijn ondergelopen, hazen en muizen moesten hun holen (met jongen?) verlaten. Op een langsvarende kano sprongen in no time allemaal mieren, die op de hoogste grassprietjes waren geklommen, blij met de onverwachte komst van de langs glijdende kano. Nesten van oeverzwaluwen liepen vol water, waardoor zij broedterrein moesten zoeken in bouwgebied.
Terwijl het water zakte, waren er veel visjes die niet meer naar de IJssel konden zwemmen en zij waren dankbaar voedsel voor diverse vogels.
Op de dijk, met z’n lange gras en bloemen, vonden konijnen en mussen hun plek. Elke keer als Sjaantje en ik er liepen, genoten we van de dieren en ook van de hommels, bijen en vlinders die zich tegoed deden aan de bloeiende planten.
En ineens, in één middag van afwezigheid, is de hele dijk kaal gemaaid!!
Alle beschutting, alle voedsel is in één keer verdwenen!
Waarom is er omwille van de dieren niet gefaseerd gemaaid? Waarom moet alles, na die tegenslag van het hoge water, ineens weg? Welk kortzichting brein zit daarachter? Wie voert zonder nadenken zomaar opdrachten uit die funest zijn voor de natuur?
Ik ben werkelijk verbijsterd door ons mensensoort… zoveel geweld tegen de natuur door stompzinnigheid. Dit is aan dieren en de planten niet meer uit te leggen.

Garra Rufa aan het werk voor mensen

Schrijven over de vissoort Garra Rufa past niet helemaal op deze blog omdat het geen vrije dieren zijn. Maar toch voeg ik het aan deze blog toe. Een zijstapje, zeg maar. Garra Rufa worden gebruikt om voeten en handen te ontdoen van dode huidcellen. Mensen die het hebben ondergaan vinden dat ik als dierentolk ook eens zo’n behandeling moet doen. Wat zouden de vissen ervan vinden? Vanmiddag is het zover en zit ik met drie anderen met de voeten in een bak visjes. Dit is niet het moment om contact te maken. Ik onderga het, kijk naar de visjes, voel wat ze doen en klets met de mensen. Thuis gekomen stel ik me op de visjes in en merk ik dat er veel te veel licht is voor ze. Het is te onrustig en ze hebben geen schuilplaats. Ik krijg groene planten door en weer de vraag om een schuilplek. Wat ik van ze begrijp, is dat er mensen zijn die rustig doen maar dat het ook veel te onrustig kan zijn door grote bewegingen. Zoals ik vaker doe wanneer ik niks weet van een bepaalde diersoort, ga ik op google eens wat napluizen. Ik kom niet goed achter de natuurlijke leefomgeving van dit soort visjes, wel lees ik dat in de wellnesscentra geen plantjes worden gebruikt omdat de visjes daar dol op zijn. Ook lees ik dat ze maar een derde van de lengte bereiken die ze in de natuur zouden bereiken en ook hun levensduur is met 2 of 3 jaar verkort. Als ik ze met deze informatie weer benader en vraag wat ze ervan vinden, hoor ik: ‘Het is.’ Dieren zijn zo welwillend! Ik hoop maar dat de mensen die deze behandelingen aanbieden en voor deze visjes moeten zorgen, blijven beseffen dat het dieren met bewustzijn zijn. En als ik hen was, zou ik mensen het advies meegeven hun voeten zo laag mogelijk te houden (het zijn bodemzoekers) en zich zo rustig mogelijk te bewegen. Wat denk ik helemaal mooi is, is als er hoekjes afgedekt kunnen worden zodat vissen er ook voor kunnen kiezen om zich terug te trekken in het donker als ze geen zin hebben in het geknabbel aan voeten en handen.

Een marter in huis (3)

Hoe is het met de marter op de zolder in Duitsland? (Zie deel 1 en 2 hieronder) Ik krijg dit antwoord van Alma: “De marter is een slimpie, zoals je al zei. Hij heeft de vangkast weten te vermijden, maar wel de eieren eromheen gegeten. Dat ene ei erin liet hij liggen. Ik heb hem inmiddels Franz-Joseph gedoopt, een naam die past bij de muis genaamd Karl-Heinz in de keuken. De kast is voor zover ik weet zonder verstekeling zaterdag opgehaald. De avonden ervoor heeft hij zich gedeisd gehouden, ik ga er maar van uit dat hij wist wat er zou gaan gebeuren. Het weer is inmiddels beter, de sneeuw is weg, het is zo'n 10-11 graden & er staat een zzw-wind. Wat mij betreft ideaal buitenweer voor marters & aanverwant. Of hij dat ook vindt?” Ik antwoord haar: “Je vindt het niet erg dat ik plezier heb, hè? Maar ik zal morgen es kijken of ik de marter weer kan contacten en hem back to nature kan brengen.” Waarop Alma weer antwoordt: “Integendeel - ik weet het gedrag van deze slimmerd zeer te waarderen, heb er eerlijk gezegd best bewondering voor. Zulke vrijbuiters tref ik nou eenmaal zelden, om niet te zeggen helaas haast nooit. En ik begrijp dat jij een hoop plezier hebt, want in het geniep heb ik dat ook!” De marter en ik zitten aardig op één lijn: er is een gevoel van ‘Goed gedaan!’. Maar ja, het lijkt ook tijd om te gaan. De sfeer in huis is te grimmig. Ik hoef de marter niet eens te overtuigen dat het beter is om naar buiten te gaan en daar een nieuwe habitat te zoeken. Het lijkt of hij dat ook vindt. Nu ben ik natuurlijk heel benieuwd of hij dat ook daadwerkelijk gaat doen!!

Documentaire BIJvoorbeeld (première)

Op 13 mei 2009 schreef ik op deze weblog voor het eerst over bijen. Ik hoorde van de bijen dat het slecht met ze ging en een rondje internet leerde dat het om een groot mondiaal probleem ging: de bijensterfte. Op het moment dat je gaat begrijpen hoe groot dat probleem is, kun je niet anders dan iets (willen) doen, iets BIJdragen aan verbetering van de situatie. Ik zette me samen met anderen in Zutphen in om lokaal oplossingen aan te dragen: meer voedsel voor bijen in de stad door middel van een zogenaamd bijenlint, een aaneenschakeling van groenstroken met daarin door het hele jaar heen voldoende voedsel voor bijen. Documentairemaker Petra Maartense van Happy View uit Utrecht zag het belang en volgde het bijenlint (of volgde het bijenlint haar?). Het resultaat is de prachtige documentaire BIJvoorbeeld, die 19 januari 2013 in Zutphen in première ging. De dvd is te bestellen door 25 euro + 2,50 verzendosten over te maken naar Happy View in Utrecht (8029936). Even een mail met naam en adres naar happy.view@xs4all.nl, dan wordt de dvd begin februari verzonden

Een marter in huis (2)

Er is een marterval op de zolder gezet. Ik waarschuw de marter nogmaals dat hij naar mijn idee het best zijn biezen kan pakken en het pand verlaten. Na een paar dagen krijg ik een mail van de buurvrouw (die mij ingeschakeld had): “Ik merk dat ik in gewetensnood kom. Enerzijds is een marter op zolder niet plezant, anderzijds ligt er een dikke laag sneeuw & dat is voor de marter weer niet plezant. Ik had net de buurman aan de lijn, hij vertelde dat ze het dier al een paar avonden niet echt gehoord hebben (normaal maakt hij zo'n herrie dat ze geen oog dicht doen). Blijkbaar houdt hij zich gedeisd. Misschien een idee dat hij dat blijft doen tot het beter weer is? Dat hij - net als de muis - in de winter beschut zit? Maar dan wel zonder familie & vrienden & zonder vernielen?” We volgen de ontwikkelingen in het Duitse marterhuis met belangstelling…